«Γνωρίζουμε ότι κινδυνεύουμε να κινητοποιηθούμε πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο, αλλά προετοιμαζόμαστε για αυτό εδώ και 18 μήνες», επισημαίνει ο ιολόγος του Ινστιτούτου Παστέρ, Ζαν Κλοντ Μανουγκερά, ο οποίος διευθύνει την Μονάδα Επείγουσας Βιολογικής Παρέμβασης (Cibu), που βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή» για 20 χρόνια αντιμετωπίζοντας νέα παθογόνα.
«Αυτή η Μονάδα δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2002, έναν χρόνο μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπό την ηγεσία της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας», επισημαίνει ο Μανουγκερά, εξηγώντας ότι αυτή η δομή, που λειτουργεί επτά ημέρες την εβδομάδα και 24 ώρες την ημέρα, άρχισε να εργάζεται τότε μετά την αποστολή φακέλων μολυσμένων με άνθρακα στις Ηνωμένες Πολιτείες και διάφορες ειδοποιήσεις στη Γαλλία, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι απεδείχθησαν φάρσες.
Ο ρόλος της Μονάδας, είναι να παρακολουθεί και εντοπίζει όλους τους μολυσματικούς κινδύνους (επιδημίες, ατυχήματα ή πιθανή χρήση όπλων βιολογικής προέλευσης) που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ασφάλεια της υγείας της Γαλλίας. Ενας μεγάλος αριθμός ιών, όπως Sars, γρίπη H1N1, chikungunya και Covid-19, έχουν ήδη «κυκλοφορήσει» στα εργαστήριά του για να εξεταστούν και να αναλυθούν. Τα δείγματα λαμβάνουν διαφορετικά «κυκλώματα» ανάλογα με την υποτιθέμενη επιβλαβή κατάσταση του δείγματος.
Στην περίπτωση ενός μολυσματικού παράγοντα δυνητικά πολύ επικίνδυνου για τον άνθρωπο, οι αναλύσεις γίνονται σε εργαστήριο τύπου P3, «κάπου στο Ινστιτούτο Παστέρ», εξηγεί ο Μανουγκερά, θέλοντας να κρατήσει μυστική την τοποθεσία του. Για την συνέχεια, απαιτείται πλήρης προστατευτική στολή, με μάσκα FFP3, γάντια και μπότες.
Ο τελευταίος ιός που εντοπίσθηκε «εντός των τειχών» του, είναι αυτός της λύσσας, μετά τον θάνατο χρυσωρύχων στο δάσος της Γουιάνας, «τσιμπημένοι από νυχτερίδες βαμπίρ», αναφέρει ο επικεφαλής της συγκεκριμένης Μονάδας. Οι αναλύσεις που έγιναν στο Παστέρ κατέστησαν δυνατή την κατανόηση της αιτίας του θανάτου τους.
Ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, η Cibu έχει… προετοιμασθεί να αλλάξει κλίμακα για να «διαγνώσει ένα πολύ μεγαλύτερο φάσμα ιών και βακτηρίων από το συνηθισμένο».
Λόγω της αναμενόμενης ανάμειξης πληθυσμών που θα φτάσουν από όλα τα μέρη του πλανήτη, ορισμένες ασθένειες θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να εξαπλωθούν, εξ’ αιτίας της κορυφαίας διοργάνωσης. Για παράδειγμα, η γρίπη, «αφού θα είναι χειμώνας στο νότιο ημισφαίριο ή ο δάγκειος πυρετός, που πλήττει αυτήν την περίοδο, την Νότια Αμερική και την Καραϊβική».
Οι δοκιμές PCR, η αλληλουχία υψηλής απόδοσης και η μεταγονιδιωματική είναι όλες τεχνικές που χρησιμοποιούνται από τα περίπου 20 άτομα – επιστήμονες, τεχνικούς και μηχανικούς – που εργάζονται στην Μονάδα.
Για να εκπληρώσει τον ρόλο του φύλακα απέναντι σε μολυσματικές απειλές, η Covid-19 υπήρξε σαφώς επιταχυντής. «Όταν η παραλλαγή Omicron εμφανίσθηκε σε όλον τον κόσμο, οι γαλλικές υγειονομικές αρχές ήθελαν να μάθουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα πότε έφτανε και πού», θυμάται ο Μανουγκερά και προσθέτει πως τον Νοέμβριο του 2022, τους ζητήθηκε να δημιουργήσουν ένα σύστημα αλληλουχίας έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων».
Σε περίπτωση κινδύνου επιδημίας κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, η Μονάδα προετοιμάζεται να κάνει διαγνώσεις το συντομότερο δυνατό.
«Εχουμε αναπτύξει τα λεγόμενα +multiplex+ τεστ, καθώς με μόνο ένα δείγμα, είμαστε πλέον σε θέση να αναζητήσουμε έως και σαράντα ιούς ή βακτήρια και να λάβουμε απάντηση μέσα σε λίγες ώρες», επισημαίνει η Τζέσικα Βαχομουέγκεν, επικεφαλής του κέντρου αναγνώρισης ιών στο Cibu.
«Μεταξύ των πιο επικίνδυνων, είναι η υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών ή εισαγόμενα κρούσματα ενός τροπικού ιού όπως ο Έμπολα, για παράδειγμα», διευκρινίζει η έμπειρη επιστήμονας και εξηγεί: «Στοχοποιήσαμε τα πιο θανατηφόρα και πιο μεταδιδόμενα παθογόνα για να μπορέσουμε να τα εντοπίσουμε».
Εάν κριθεί απαραίτητο, ένα κινητό εργαστήριο -μια πλήρως ερμητική κουκούλα στην οποία είναι δυνατός ο χειρισμός ενός δυνητικά επικίνδυνου δείγματος- μπορεί επίσης να αναπτυχθεί στο πεδίο.
«Εάν εμφανισθεί μια μεγάλη επιδημία, πρέπει να είμαστε έτοιμοι», συνοψίζει ο Ζαν Κλοντ Μανουγκέρα.