Χιλιάδες εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο χορηγούν αθλητές, συλλόγους και διοργανώσεις, έχοντας ως στόχο να προωθήσουν τα “brand” τους και τα προϊόντα τους μέσω της διαφήμισης. Υπάρχει, όμως, μια που ναι μεν έχει τους ίδιους στόχους αλλά τους πετυχαίνει με τον δικό της τρόπο.
Η Ρεντ Μπουλ είναι μια αυστριακή εταιρεία ποτοποιίας, η οποία εμπορεύεται το ομώνυμο ενεργειακό ποτό. Παρ’ όλα αυτά, έχει ακόμα μια πολύ σημαντική ασχολία. Τον αθλητισμό. Όχι ως ένας απλός χορηγός, αλλά ως ιδιοκτήτρια ομάδων. Πρόκειται για έναν ασυνήθιστο τρόπο ενασχόλησης με τα σπορ για έναν οργανισμό τέτοιου επιπέδου, ωστόσο τα κέρδη είναι τεράστια. Όχι οικονομικά, άλλωστε αυτό είναι δευτερεύον ζήτημα απ’ ότι φαίνεται.
Το ξεκίνημα
Το 1970, στις ελεύθερες δοκιμές του Γκραν Πρι της Φόρμουλα 1 στη Μόντσα, ο πρωτοπόρος του πρωταθλήματος, Γιόχεν Ριντ έφυγε από τη ζωή του μετά από μια σφοδρή σύγκρουση. Ο Αυστριακός έχασε τον έλεγχο της “Λότους 72” λίγο πριν την Παραμπόλικα με αποτέλεσμα πέσει πάνω στον τοίχο με περισσότερα από 300χλμ/ω. Ο Ριντ έγινε ο μοναδικός πιλότος που κέρδισε το παγκόσμιο πρωτάθλημα αλλά δεν το πανηγύρισε ποτέ. Πίσω στη χώρα του έγινε θρύλος και ενέπνευσε χιλιάδες ανθρώπους. Ένας από αυτούς και ο Ντίτρις Μάτεσχιτς, ιδιοκτήτης της Ρεντ Μπουλ.
Ο Μάτεσχιτς είχε μεγάλη αγάπη για το “Μότοσπορτ” και ήθελε να ασχοληθεί με αυτό. Το 1989 πέτυχε συμφωνία με τον, τότε πιλότο της Φεράρι, Γκέραρντ Μπέργκερ. Κάπως έτσι ξεκίνησε η σχέση της εταιρείας με την Φόρμουλα 1. Εκεί ο Αυστριακός γνώρισε τον Χέλμουτ Μάρκο, με τη φιλία τους να αλλάζει την ιστορία του πρωταθλήματος τα επόμενα χρόνια. Για πολλά χρόνια ήταν χορηγός και μέτοχος στην ομάδα της Ζάουμπερ. Όμως, το γεγονός ότι δεν έπαιζε κάποιον ουσιαστικό ρόλο στη λήψη των αποφάσεων τον έκανε να αλλάξει λογική. Κάπως έτσι, το Νοέμβριο του 2004 βρήκε την ιδανική ευκαιρία και αγόρασε την ομάδα της Τζάγκουαρ έναντι ενός δολαρίου.
Η ονομασία άλλαξε, τα χρώματα άλλαξαν, ο Μάρκο προσλήφθηκε ως σύμβουλος και έτσι γεννήθηκε η τωρινή «Red Bull Racing». Η αρχική επένδυση θα άγγιζε τα 400 εκατομμύρια δολάρια για τις τρεις πρώτες σεζόν. Ο στόχος της εταιρείας δεν ήταν απλά να διαφημιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά να κυριαρχήσει στην άσφαλτο και να διεκδικήσει τίτλους. Σύντομα, θα το επιδίωκε και σε άλλα αθλήματα.
Η εμπλοκή στο ποδόσφαιρο και οι αντιδράσεις
Η επέκταση στο λαοφιλέστερο σπορ του πλανήτη δεν ήταν και τόσο εύκολη. Στις 6 Απριλίου του 2005, η εταιρεία ανακοίνωσε την αγορά της Αούστρια Σάλτσμπουργκ. Όμως, οι οπαδοί της ομάδας επαναστάτησαν μιας και ο Μάτεσχιτς δεν αρκέστηκε απλά στην απόκτηση των μετοχών. Οτιδήποτε θύμιζε την Αούστρια εξαφανίστηκε εν μία νυκτί. Το σήμα, τα χρώματα και η ονομασία της ομάδας άλλαξαν. Η νέα διοίκηση ισχυρίστηκε ότι «πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική ομάδα που δεν έχει καμία σχέση με την Αούστρια και αποποιείται την ιστορία της». Λίγους μήνες αργότερα, οι φίλαθλοι χωρίστηκαν σε δύο στρατόπεδα και το ένα από αυτά επανίδρυσε την Αούστρια Σάλτσμπουργκ.
Ακόμη και εκτός Αυστρίας, οι περισσότεροι δεν έβλεπαν με καλό μάτι την ενασχόληση της Ρεντ Μπουλ με το ποδόσφαιρο. Στις 9 Μαρτίου του 2006, η εταιρεία αγόρασε τους Μέτροσταρς της Νέας Υόρκης, οι οποίοι αγωνίζονταν στο πρωτάθλημα του MLS. Οι ίδιες αλλαγές έγιναν και σε αυτή την περίπτωση. Ξανά υπήρξαν αντιδράσεις, όχι όμως τόσο έντονες όσο αυτές πριν ένα χρόνο στην Ευρώπη. Το 2007 ξεκίνησε η επέκταση στην Λατινική Αμερική με την ίδρυση ομάδας στην Βραζιλία. Δύο χρόνια αργότερα και μετά από μεγάλες δυσκολίες, πραγματοποιήθηκε η αγορά ομάδας στην πέμπτη κατηγορία της Γερμανίας. Ο λόγος φυσικά για τη Λειψία που μέσα σε εφτά σεζόν πήρε τέσσερις ανόδους για να αγωνιστεί στη Μπουντεσλίγκα το 2016.
Όταν αποκτήθηκε η ομάδα της Νέας Υόρκης το 2006 το ποσό αγοράς έφτασε τα 26 εκατομμύρια δολάρια. Πλέον, η αξία του κλαμπ “αγγίζει” τα 300 εκατομμύρια δολάρια. Με το ποδόσφαιρο να γίνεται όλο και πιο δημοφιλές στις Η.Π.Α. το εν λόγο ποσό αναμένεται να γίνει ακόμη μεγαλύτερο στο μέλλον.
Ο σκεπτικισμός του φίλαθλου κόσμου για το εν λόγω εγχείρημα δεν έπαψε να υπάρχει. Ανεξαρτήτως οπαδικής προτίμησης, πολλοί φοβούνται για τις αλλαγές που μπορεί να έρθουν στο άθλημα. Το να ανήκουν ολόκληροι σύλλογοι σε μια εταιρεία δεν είναι ότι πιο σύνηθες. Οι αυστριακοί όμως δεν αρκούνται σε αυτό.
Τρόπος λειτουργίας σε επίπεδο ακαδημιών και υποδομών
Η τεχνογνωσία που απέκτησε η εταιρεία από τη διοίκηση αθλητικών συλλόγων την έχει βοηθήσει σε όλα τα επίπεδα. Πλέον παρέχει στους αθλητές των ομάδων της αλλά και αυτούς που χορηγεί, υπερσύγχρονες υποδομές που βοηθούν στην προπόνηση, την προετοιμασία και την αποκατάσταση. Το Αθλητικό Κέντρο που έχει δημιουργηθεί στο Σάλτσμπουργκ είναι από τα κορυφαία στον κόσμο. Εκεί, οι χιλιάδες αθλητές άμεσα ή έμμεσα συνεργαζόμενοι με την εταιρεία μπορούν να ακολουθούν ότι πρόγραμμα θέλουν όποτε το θέλουν. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών ή μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό.
Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί και ακαδημία που ασχολείται με το ποδόσφαιρο και το χόκεϊ. Οι εγκαταστάσεις είναι τελευταίας τεχνολογίας, μιας και έχουν επενδυθεί εκατοντάδες εκατομμύρια σε αυτές.
Αθλητές που αναδείχθηκαν από το περιβάλλον της Ρεντ Μπουλ
Υπάρχουν εκατοντάδες αθλητές που συνεργάστηκαν με την εταιρεία αφότου έγιναν επαγγελματίες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο Εμμανουήλ Καραλής, ο Στέφανος Τσιτσιπάς, ο Μπλέικ Γκρίφιν και ο Νεϊμάρ. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και αυτοί που αναδείχθηκαν από τα φυτώριά της σε διαφορετικά αθλήματα. Σε επίπεδο Φόρμουλα 1, πιλότοι όπως ο Μαξ Φερστάπεν, ο Σεμπάστιαν Φέτελ και ο Ντάνιελ Ρικιάρντο είναι απόφοιτοι της αγωνιστικής ακαδημίας της εταιρείας.
Σε ότι αφορά το ποδόσφαιρο, αποτελέσματα του δικτύου που έχει χτιστεί είναι παίκτες όπως ο Έρλινγκ Χάαλαντ, ο Τίμο Βέρνερ και ο Νταγιότ Ουπαμεκανό. Πρωτεργάτης της αλλαγής επιπέδου σε υποδομές, σκάουτινγκ και αγωνιστικό επίπεδο ήταν ο Ραλφ Ράνγκνικ. Ο πρώην προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είχε αναλάβει τον ρόλο του αθλητικού διευθυντή σε Σάλτσμπουργκ και Λειψία από το 2012 έως το 2020. Μέσα σε αυτά τα χρόνια έβαλε της βάσης για να δημιουργηθεί μια ποδοσφαιρική αυτοκρατορία, η οποία ακόμη βρίσκεται στα πρώτα της βήματα. Παρόλα αυτά, ήδη οι δύο ευρωπαϊκές ομάδες έχουν σχεδόν μόνιμη θέση στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ.
Άλλοι παίκτες που έχουν «λάμψει» από τις ομάδες της εταιρείας είναι οι Σαντιό Μανέ, Ναμπί Κεϊτά και Ζοσούα Κίμιχ. Οι συγκεκριμένοι, όπως και όσοι αναφέρθηκαν παραπάνω, πήραν μεγάλες μεταγραφές έναντι εκατοντάδων εκατομμυρίων σε σπουδαίες ευρωπαϊκές ομάδες.
Δικτύωση σε όλο τον πλανήτη
Ένα από τα στοιχεία που κάνουν το όλο πρότζεκτ ξεχωριστό είναι η δικτύωση που υπάρχει στις τρεις από τις έξι ηπείρους. Με δύο ομάδες στην Ευρώπη, δύο στην Βραζιλία και μια στην Αμερική, η εταιρεία έχει τα «μάτια» της παντού. Παράλληλα, μπορεί να προσφέρει μια ολόκληρη καριέρα σε έναν ποδοσφαιριστή που θα μείνει για πάντα στο δίκτυο.
Ένας αθλητής μπορεί για παράδειγμα να ξεκινήσει την καριέρα του στην Μπραγκαντίνο. Αν εντυπωσιάσει, θα πάρει μεταγραφή για την Σάλτσμπουργκ και όταν είναι έτοιμος για το μεγάλο βήμα θα μετακομίσει στην Μπουντεσλίγκα για την Λειψία. Στο τελείωμα της καριέρας του μπορεί να πάει στο MLS για να αγωνιστεί στους «κόκκινους ταύρους» της Νέας Υόρκης.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι μπορεί να «δοκιμάζει» τους παίκτες σε διαφορετικά επίπεδα πριν φτάσουν να αγωνιστούν στη Λειψία. Ταυτόχρονα, είναι και πιο εύκολο να «δελεάσει» κάποιον να υπογράψει σε μια ομάδα κοντά στην πατρίδα του.
Σημαντικές αθλητικές επιτυχίες
Το συγκεκριμένο πρότζεκτ, παρότι δεν έχει καν συμπληρώσει 20 χρόνια ζωής, μπορεί ήδη να θεωρείται επιτυχημένο. Πέρα από το ατομικό επίπεδο, στο ομαδικό οι τίτλοι και τα επιτεύγματα γίνονται ολοένα και περισσότερα. Στη Φόρμουλα 1, η Ρεντ Μπουλ έχει κατακτήσει τέσσερα πρωταθλήματα κατασκευαστών και πέντε πρωταθλήματα οδηγών. Στο ποδόσφαιρο, η Σάλτσμπουργκ έχει κατακτήσει δεκαεννέα τίτλους και η ομάδα της Νέας Υόρκης έξι.
Σε Γερμανία και Βραζιλία, Λειψία και Μπραγκαντίνο έχουν κατακτήσει εννέα και έξι τίτλους αντίστοιχα. Πιο πρόσφατος είναι το Κύπελλο Γερμανίας στον τελικό του Βερολίνου κόντρα στη Φράιμπουργκ. Τέλος, στο χόκεϊ έχουν κατακτηθεί έντεκα τίτλοι από τις ομάδες σε Αυστρία και Γερμανία.
Extreme sports και e-sports
Η αυστριακή εταιρεία δεν επενδύει μόνο στα πιο δημοφιλή αθλήματα. Αντιθέτως, είναι ενεργός υποστηρικτής των extreme sports, διοργανώνοντας εκατοντάδες event κάθε χρόνο και όντας χορηγός δεκάδων αθλητών.
Η προβολή του “brand’ σε έναν χώρο που προσελκύει κατά κύριο λόγο τη νεολαία είναι υπερπολύτιμη. Άλλωστε αυτό είναι το κοινό που θέλει να ελκύει η εταιρεία. Παράλληλα, τα extreme sports προσφέρουν κάτι διαφορετικό και εντυπωσιακό. Κάτι που δύσκολα θα βρει κάποιος στα πιο δημοφιλή αθλήματα. Σέρφινγκ, αναρρίχηση, σκι και παρκούρ είναι μόνο μερικά από τα σπορ στα οποία προβάλλεται αλλά και τα οποία προβάλει η εταιρεία.
Άλλος ένας τρόπος να προσελκύσει τη νεολαία είναι η ενασχόληση με τα e-sports. Η λογική είναι και πάλι η ίδια. Δεν είναι απλώς ένας χορηγός, μιας και έχει δημιουργήσει και κάποιες δικές τις ομάδες. Ταυτόχρονα, συμπεριφέρεται στους e-αθλητές με τον ίδιο που συμπεριφέρεται και σε όλους τους υπόλοιπους. Έχουν τα ίδια δικαιώματα, την ίδια πρόσβαση στις εγκαταστάσεις και γενικά δεν υπάρχει ο παραμικρός διαχωρισμός. Άλλωστε, ακόμη και σε αυτή την κατηγορία έχει κατακτήσει τέσσερις τίτλους τα τελευταία πέντε χρόνια.
Οι στόχοι, τα συμπεράσματα και το μέλλον του πρότζεκτ
Μέσα από τη χορηγία, ή ακόμη και την αγορά αθλητικών ομάδων, η αυστριακή εταιρεία αλληλεπιδρά και δημιουργεί σχέσεις με τον καταναλωτή με έναν πολύ πιο βαθύ και διαφορετικό τρόπο από ότι θα μπορούσε, αν χρησιμοποιούσε τα παραδοσιακά μέσα διαφήμισης. Αντί να είναι δίπλα σε έναν σύλλογο που κατακτά ένα τίτλο, προτιμά να είναι η ίδια αυτός ο σύλλογος. Δεν προσπαθεί απλώς να συνδεθεί με τα επιτεύγματα μιας ομάδας ή ενός αθλητή. Δημιουργεί η ίδια τις συνθήκες για το εκάστοτε επίτευγμα και στη συνέχεια το επικοινωνεί σε όλο τον πλανήτη με τον δικό της τρόπο.
Τα έσοδα της εταιρείας, όμως, αποτελούνται κατά 97% από την πώληση του διάσημου ποτού. Οι υπόλοιπες δραστηριότητες, όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω, είναι «επενδύσεις στο brand» όπως λένε οι ίδιοι οι άνθρωποί της. Αυτό δείχνει πως μάλλον η ενασχόληση με τον αθλητισμό είναι ζημιογόνα σε οικονομικό επίπεδο. Ωστόσο, έχει «ταξιδέψει» το σήμα με τους δύο κόκκινους ταύρους σε κάθε άκρη και κορυφή του πλανήτη. Ακόμη και… στην στρατόσφαιρα. Τα κέρδη του “brand” μακροπρόθεσμα είναι πολύ μεγαλύτερα από τις οικονομικές απώλειες του αθλητικού τμήματος της εταιρείας. Και αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ο Μάτεσχιτς θέλησε να δημιουργήσει μια… αθλητική αυτοκρατορία.