ΑΠΕ ΜΠΕ
Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει. Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το ertsports.gr θυμάται ποδοσφαιρικές ομάδες της προσφυγιάς.
Η 14η Σεπτεμβρίου αποτελεί ημέρα μνήμης, τιμής και σεβασμού για τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας που δολοφονήθηκαν και εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες, όντας θύματα της γενικευμένης εκδίωξης και εξόντωσης του ελληνικού και χριστιανικού πληθυσμού από τους Τούρκους.
Το ertsports.gr αποτίει με τον δικό του τρόπο, τον ελάχιστο φόρο τιμής στη Μικρασιατική Καταστροφή και θυμάται ποδοσφαιρικές ομάδες της προσφυγιάς. Ομάδες που θεωρούνται “μεγάλες”, είτε για τις επιτυχίες τους, είτε για τους τίτλους, είτε γιατί η ιστορία τους είναι συνυφασμένη με την ιστορία των ανθρώπων που τις ίδρυσαν. Τα σωματεία που ανήκουν -και- στην τελευταία κατηγορία, είτε ήρθαν μαζί με τους πρόσφυγες από την πατρίδα για να τη θυμίζουν πάντα, είτε ιδρύθηκαν στην Ελλάδα, έτσι ώστε να συμβολίζουν τη νέα αρχή και την ιστορική μνήμη. Άλλωστε, σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν, είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον σου.
Από την πρώτη στιγμή, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι πρόσφυγες προσπάθησαν να επανιδρύσουν τις ομάδες του. Ο Απόλλων Σμύρνης και ο Πανιώνιος αποτελούν τη “βάση” της Μικρασιατικής Καταστροφής, ενώ αργότερα ιδρύθηκε τόσο η ΑΕΚ όσο και ο ΠΑΟΚ, αλλά και άλλες σημαντικές ομάδες για τις πόλεις τους, μεταξύ των οποίων η Νίκη Βόλου και ο Απόλλων Καλαμαριάς. Το ertsports.gr εστιάζει αρχικά στις τέσσερις εκ των ομάδων, που έχουν μεγαλύτερη σχέση με τη Μικρά Ασία ή την Κωνσταντινούπολη.
Απόλλων Σμύρνης: Αποτελεί το αρχαιότερο ελληνικό αθλητικό σωματείο. Ιδρύθηκε στη Σμύρνη το 1891, έχοντας για χρώματά του το γαλάζιο και το λευκό, προκειμένου να συμβολίζει τον πόθο των Ελλήνων της Ιωνίας για ένωση με την Ελλάδα. Η “Ελαφρά Ταξιαρχία” διαλύθηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή, ωστόσο ιδρύθηκε ξανά στην Αθήνα, ως προσφυγική ομάδα με την ονομασία “Απόλλων Αθηνών”, έχοντας για έδρα αρχικά δίπλα στο Ολυμπιείο, αργότερα στο Ρουφ και εν τέλει στο γήπεδο της Ριζούπολης. Ο Απόλλων δεν αποτελεί ομάδα τίτλων και διακρίσεων, αλλά οι λιγοστοί οπαδοί της κρατάνε ζωντανό τον ρομαντισμό της, που είναι διάχυτος στις κερκίδες.
Πανιώνιος: Ο “ιστορικός” του ελληνικού ποδοσφαίρου έχει κοινές ρίζες με τον Απόλλωνα, καθώς ιδρύθηκε στη Σμύρνη το 1898. Δύο μήνες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Πανιώνιος εκκινούσε ξανά στην Αθήνα, με έδρα τ’ αποδυτήρια του Παναθηναϊκού Σταδίου. Το 1940 βρήκε τη βάση του, στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης. Ο “ιστορικός” έχει καταγράψει σπουδαίες σεζόν στο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής, προσθέτοντας σημαντικές διακρίσεις στην ιστορία του για τον ελληνικό αθλητισμό.
ΑΕΚ: Η “Ένωση” αποτελεί τη μεγάλη ομάδα της προσφυγιάς στην Αθήνα και ιδρύθηκε από πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης. Έχει για σύμβολό της τον δικέφαλο αετό (που παρέπεμπε στο σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) και και το Κ του τίτλου στο νεότερο όνομα του Βυζαντίου. Οι “κιτρινόμαυροι” αποτελούν την προσφυγική ομάδα με τους περισσότερους τίτλους σε όλα τα αθλήματα. Η Νέα Φιλαδέλφεια αποτελεί το σπίτι τους, στο οποίο επιστρέφουν φέτος με την κατασκευή του νέου τους γηπέδου. Η “Αγιά Σοφιά” ή αλλιώς “OPAP Arena” συνδέεται άρρηκτα με τις ρίζες της ΑΕΚ και δημιουργεί συγκινήσεις στους χιλιάδες φιλάθλους της, οι οποίοι έχουν κοινωνική δράση και παραμένουν ενεργοί στο προσφυγικό ζήτημα.
ΠΑΟΚ: Όπως και η ΑΕΚ, ιδρύθηκε από πρόσφυγες της Πόλης. Αποτελεί αντίστοιχα, τη μεγάλη ομάδα της προσφυγιάς στη Βόρεια Ελλάδα, έχοντας για χρώματά της το μαύρο και το άσπρο, θέλοντας να συμβολίσει από τη μία το πένθος για τις πατρίδες που αφέθηκαν στη Μικρά Ασία και από την άλλη την αισιοδοξία για τον επαναπατρισμό. Ο δικέφαλος αετός αποτελεί και το σύμβολο του ΠΑΟΚ με τη μικρή διαφορά πως το “Κ” στο όνομά του είναι -πολιτών αντί -πόλεως. Ο “δικέφαλος του βορρά”, εκτός από την προσφυγιά, έχει συνδεθεί και με τη μετανάστευση των Ελλήνων στη Βόρεια και την κεντρική Ευρώπη.
Ο δικέφαλος αετός των Σουρμένων
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας έχουν ιδρυθεί ομάδες, που έχουν ρίζες από τη Μικρά Ασία και η ίδρυσή τους στόχευε στην ανάδειξη της ανάγκης του προσφυγικού κόσμου για συγκρότηση σωματείων και συλλογικής εκπροσώπησης στις κατά τόπους αρχές. Ένα εκ των εν λόγω σωματείων είναι ο Αθλητικός Σύλλογος Σουρμένων. Η επίσημη ημερομηνία ίδρυσης του σωματείου είναι το 1928, έχοντας για έμβλημα τον δικέφαλο αετό.
Το πρώτο… κύμα προσφύγων στην περιοχή ήταν το 1918, αποτελούμενο από Θρακιώτες, ενώ το δεύτερο αφορούσε Πόντιους από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Η περιοχή ονομαζόταν Χασάνι, λόγω κτημάτων του Χασάν μπέη από την εποχή της τουρκοκρατίας. Αρχικά δημιουργήθηκε ο Σαρωνικός Χασανίου από τους Θρακιώτες το 1924, στη συνέχεια υπήρξε ο Α.Ε Κομνηνών (λόγω της Κόμνης στη Θράκη) και το σημερινό γήπεδο των Σουρμένων βρίσκεται σήμερα στην περιοχή που ονομαζόταν Κομνηνά και είχε δίπλα της ένα ρέμα.
Τα Σούρμενα έχουν σήμερα κόκκινο χρώμα, από το αίμα των ανθρώπων που χάθηκαν στον ξεριζωμό και μαύρο για το πένθος των χαμένων πατρίδων. Διαθέτουν ποδοσφαιρική ομάδα και τμήματα υποδομών, ενώ στο παρελθόν υπήρχε και τμήμα μπάσκετ.
Λοιπά προσφυγικά σωματεία
Τα αθλητικά σωματεία των προσφύγων αποτέλεσαν φορείς καθοριστικής κοινωνικοποίησης της προσφυγικής νεολαίας και σε πολλά μέρη της Ελλάδας υπήρξαν πολλά ακόμη που φέρουν τις ρίζες τους από τη Μικρά Ασία. Ομάδες από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Δράμα, Χανιά, Βόλο και λοιπές περιοχές, δεν ξεχνούν από που προέρχονται και τιμούν με την παρουσία τους στον αθλητισμό τις μνήμες της προσφυγιάς. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι ομάδες Αγροτικός Αστέρας Ευόσμου, Φωστήρας Ταύρου, Άρης Πατρών, Ιωνία 2000 Χανίων, Προοδευτική, Μακεδονικός και πολλά ακόμη σωματεία, εκ των οποίων μερικά φέρουν για έμβλημα τον δικέφαλο αετό. Καμία εξ αυτών των ομάδων δεν ξεχνά το παρελθόν της. Διατηρούν ζωντανή τη μνήμη αυτών των ανθρώπων, που έζησαν τον τραγικό ξεριζωμό από την πατρική γη, πριν από ακριβώς έναν αιώνα…//