Με την εκπληκτική πορεία του στο Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1971, ο Παναθηναϊκός απέδειξε ότι όταν θέλεις κάτι πολύ και προσπαθήσεις, μπορείς να το αποκτήσεις…Διότι στον αθλητισμό – στη ζωή γενικότερα – τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. Ακόμη κι αυτό που φαντάζει ως πολύ μακρινός στόχος.
Η 2α Ιουνίου 1971 είναι η πιο ένδοξη ημέρα της ιστορίας του συλλόγου. Στο Λονδίνο, η ομάδα του Φέρεντς Πούσκας πήρε το «παράσημό» της, συμμετέχοντας σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Στο «Γουέμπλεϊ», απέναντι στον ανίκητο Άγιαξ του Γιόχαν Κρόιφ…
Σε μία εποχή που το ελληνικό ποδόσφαιρο ήταν ερασιτεχνικό, οι «πράσινοι» κατάφεραν να αποκλείσουν πανίσχυρους αντιπάλους όπως η Κυπελλούχος Ευρώπης του 1968 Σλόβαν Μπρατισλάβας, η Πρωταθλήτρια Αγγλίας Έβερτον και ο Πρωταθλητής Γιουγκοσλαβίας Ερυθρός Αστέρας και να βρεθούν στον τελικό.
Με προπονητή τον φημισμένο Πούσκας που υπήρξε κορυφαίος ποδοσφαιριστής με αξεπέραστη τεχνική κατάρτιση και σουτ «δυναμίτη». Για τον Παναθηναϊκό, ο Ούγγρος ήταν – και θα είναι πάντα – ο αγαπημένος «Πάντσο». Ο αξιολάτρευτος και χαρισματικός άνθρωπος, που απογείωσε το «τριφύλλι» και το οδήγησε στην κορυφή.
Ο Μίμης Δομάζος, ο Αριστείδης Καμάρας, ο Αντώνης Αντωνιάδης, ο Τάκης Οικονομόπουλος, ο Κώστας Ελευθεράκης, ο Χάρης Γραμμός, ο Τότης Φυλακούρης, ο Φραγκίσκος Σούρπης, ο Βασίλης Κωνσταντίνου, ο Γιώργος Βλάχος, ο Γιάννης Τομαράς, ο Άνθιμος Καψής, ο Κώστας Αθανασόπουλος, ο Βίκτωρας Μητρόπουλος, ο Γιώργος Γονιός, ο Τάκης Δημητρίου, ο Γιώργος Δεληγιάννης, ο Δημήτρης Καλλιγέρης, ο Κώστας Χατζηανδρέου, ο Πέτρος Πανόπουλος και ο Τάκης Παπαδημητρίου βίωσαν το απόλυτο ποδοσφαιρικό θαύμα.
«Γουέμπλεϊ», 2 Ιουνίου 1971. Η μεγάλη στιγμή…
Η μεγαλύτερη επιτυχία του ελληνικού ποδοσφαίρου σε συλλογικό επίπεδο. Μετά τους θριάμβους με τη Σλόβαν Μπρατισλάβας, την Έβερτον και τον Ερυθρό Αστέρα, ο Παναθηναϊκός ήταν στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.
Το όνειρο είχε γίνει πραγματικότητα. Πλέον η ομάδα του Πούσκας αναζητούσε την ολοκλήρωση του άθλου, απέναντι σε έναν πανίσχυρο αντίπαλο. Ο σπουδαίος Άγιαξ των Γιόχαν Κρόιφ, Πιετ Κάιζερ, Γιόχαν Νέεσκενς, Άρι Χάαν, Βέλιμπορ Βάσοβιτς, Ντιν Βαν Ντάικ ήταν το φαβορί του τελικού που έγινε στο ναό του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.
Ο Παναθηναϊκός ταξίδεψε στο Λονδίνο έχοντας αποβάλλει το άγχος του… πρωτάρη. Άλλωστε ο Πούσκας ήταν ειδικός σ’ αυτόν τον τομέα. Το «έντεκα αυτοί, έντεκα κι εμείς» που είπε στους παίκτες του για να τους πείσει ότι ο Άγιαξ δεν ήταν ανώτερος, έχει μείνει στην ιστορία.
Ο Πρωταθλητής Ελλάδας προσπάθησε στο Λονδίνο, κέρδισε το χειροκρότημα των Ευρωπαίων για την παρουσία του και στον τελικό, αλλά ο Άγιαξ του Ρίνους Μίχελς στέφθηκε Πρωταθλητής Ευρώπης νικώντας με 2-0. Στο 5΄ ο Ντιν Βαν Ντάικ έκανε το 1-0 μετά από πάσα του Κάιζερ και στο 87΄ ο Άνθιμος Καψής στην προσπάθειά του να αποκρούσει σουτ του Άρι Χάαν έστειλε τη μπάλα στα δίχτυα του Τάκη Οικονομόπουλου για δεύτερη φορά. Ο Παναθηναϊκός παρότι έχασε, είχε πετύχει την υπέρβαση…
ΤΙ ΕΓΡΑΨΕ Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΥΠΟΣ
ΕΚΙΠ: «Το θαύμα των Ελλήνων δεν έγινε, αλλά ως το τέλος έκαναν τον Άγιαξ να τρέμει. Οι Ολλανδοί προσπάθησαν να εξουδετερώσουν τον Δομάζο, όμως δεν είναι δυνατό να σταματήσεις μία πυγολαμπίδα. Η απογοήτευση για την ήττα θα του περάσει γρήγορα. Θα του μείνει όμως η βεβαιότητα ότι γοήτευσε στο Γουέμπλεϊ».
ΝΤΕΪΛΙ ΜΕΪΛ: «Δεν είναι ο Άγιαξ, αλλά ο Παναθηναϊκός που θα μείνει στη μνήμη μας. Οι Ολλανδοί σκαρφάλωσαν στην κορυφή της Ευρώπης».
ΚΟΡΙΕΡΕ ΝΤΕΛΟ ΣΠΟΡΤ: «Συνεχίστηκε η κυριαρχία των Ολλανδών. Δεν άντεξαν οι πεισματάρηδες Έλληνες».
ΚΙΚΕΡ: «Ο Κρόιφ και η παρέα του Πρωταθλητές Ευρώπης. Ο Άγιαξ ήταν το φαβορί και το απέδειξε».
ΝΤΕΪΛΙ ΜΙΡΟΡ: «Άγιαξ και Παναθηναϊκός δεν απέφυγαν τη μετριότητα. Τουλάχιστον έξι ομάδες της Βρετανίας θα μπορούσαν να παρουσιάσουν καλύτερο θέαμα».
ΠΑΡΙ ΖΟΥΡ: «Δύο – μηδέν. Αυτή ήταν η λογική διαφορά ανάμεσα στους Ολλανδούς Κροίσους και της Σταχτοπούτας της Αθήνας».
Ο ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΣΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΩΝ 1970-1971
Α΄ ΓΥΡΟΣ
16/9/1970 – «Μουνισιπάλ Μαιρίς» Ες Αζλέτ (2.052 θεατές)
Ζενές Ες – Παναθηναϊκός 1-2
Σκόρερ: 11΄ Ντι Τζενόβα – 6΄ Αντωνιάδης, 35΄ Ελευθεράκης
Διαιτητής: Ροζέ Μασέν (Γαλλία)
Ακ. γκολ: 27΄ Αντωνιάδης
ΖΕΝΕΣ ΕΣ (Ζιλμπέρ Λέγκραντ): Ρ. Χόφμαν, Ζ. Π. Χόφμαν, Σάουλ (75΄ Ερ), Μοροκούτι, Ντα Γκράβα, Σέλερ (80΄ Χοσμάλα), Ντρουέ, Αλαμάνο, Ντι Τζενόβα, Λάγκερ, Μπαρτολόσι.
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς (86΄ Καψής), Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καλλιγέρης (80΄ Δεληγιάννης).
30/9/1970 – «Λεωφόρος» (18.656 θεατές)
Παναθηναϊκός – Ζενές Ες 5-0
Σκόρερ: 17΄ Ελευθεράκης, 27΄, 30΄, 37΄, 58΄ Αντωνιάδης,
Διαιτητής: Άρθουρ Λεϊτονί (Μάλτα)
Χαμ. πέναλτι: 5΄ Αντωνιάδης
Δοκάρια: 51΄ Αλαμάνο, 72΄ Γραμμός
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς (46΄ Μητρόπουλος), Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καλλιγέρης (46΄ Γονιός).
ΖΕΝΕΣ ΕΣ (Ζιλμπέρ Λέγκραντ): Ρ. Χόφμαν, Ζ. Π. Χόφμαν, Σάουλ, Μοροκούτι, Ντα Γκράβα, Σέλερ, Ντρουέ, Αλαμάνο, Ντι Τζενόβα, Λάγκερ, Μπαρτολόσι.
Β΄ ΓΥΡΟΣ
21/10/1970 – «Λεωφόρος» (21.486 θεατές)
Παναθηναϊκός – Σλόβαν Μπρατισλάβας 3-0
Σκόρερ: 3΄ Δομάζος, 55΄ Αντωνιάδης, 87΄ Δεληγιάννης
Διαιτητής: Κοσταντίν Μπαρμπουλέσκου (Ρουμανία)
Δοκάρι: 73΄ Γιόζεφ Τσάπκοβιτς
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς, Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καλλιγέρης (75΄ Δεληγιάννης).
ΣΛΟΒΑΝ ΜΠΡΑΤΙΣΛΑΒΑΣ (Μίχαλ Βίτσεν): Βέντσελ, Μούτκοβιτς, Ζ. Ζλόχα, Λ. Ζλόχα, Χρέβλιακ (46΄ Σβέλικ), Χρίβλιτσκα, Γιαν Τσάπκοβιτς, Γιόζεφ Τσάπκοβιτς, Μόντερ (84΄ Γιούρεν), Γιοκλ, Μέντβικ.
4/11/1970 – «Τεχέλνε Πόλε» Μπρατισλάβα (16.874 θεατές)
Σλόβαν Μπρατισλάβας – Παναθηναϊκός 2-1
Σκόρερ: 33΄ Μόντερ, 58΄ Γιαν Τσάπκοβιτς – 53΄ Αντωνιάδης
Διαιτητής: Μπέρτιλ Λεβ (Σουηδία)
ΣΛΟΒΑΝ ΜΠΡΑΤΙΣΛΑΒΑΣ (Μίχαλ Βίτσεν): Βέντσελ, Μούτκοβιτς, Ζ. Ζλόχα, Λ. Ζλόχα, Χρέβλιακ, Σβέλικ, Γιαν Τσάπκοβιτς, Γιόζεφ Τσάπκοβιτς, Μόντερ, Γιοκλ, Μέντβικ.
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς, Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας (46΄ Μητρόπουλος), Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καλλιγέρης (68΄ Δεληγιάννης).
ΠΡΟΗΜΙΤΕΛΙΚΟΙ
9/3/1971 – «Γκούντισον Παρκ» Λίβερπουλ (49.047 θεατές)
Έβερτον – Παναθηναϊκός 1-1
Σκόρερ: 90΄ Τζόνσον – 81΄ Αντωνιάδης
Διαιτητής: Ρούντολφ Γκλέκνερ (Αν. Γερμανία)
Δοκάρι: 12΄ Ρόιλ, 58΄ Τζόνσον
ΈΒΕΡΤΟΝ (Χάρι Κάτερικ): Ράνκιν, Ράιτ, Κένον, Χάρβεϊ, Νιούτον, Κένταλ, Χαρστ, Χάσμπαντ (8΄ Τζόνσον), Ρόιλ, Μπολ, Μόρισεϊ.
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς, Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καψής.
24/3/1971 – «Λεωφόρος» (25.005 θεατές)
Παναθηναϊκός – Έβερτον 0-0
Διαιτητής: Ρομπέρτ Ελιέ (Γαλλία)
Δοκάρι: 90΄ Δομάζος
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος, Τομαράς, Βλάχος, Αθανασόπουλος, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καψής.
ΈΒΕΡΤΟΝ (Χάρι Κάτερικ): Ράνκιν, Ράιτ, Λεμπόν, Χάρβεϊ, Νιούτον, Κένταλ, Χαρστ, Γουίτλ, Ρόιλ, Μπολ, Μόρισεϊ (74΄ Τζόνσον).
ΗΜΙΤΕΛΙΚΟΙ
14/4/1971 – «Τσβέρνα Ζβέζντα» Βελιγράδι (89.400 θεατές)
Ερυθρός Αστέρας – Παναθηναϊκός 4-1
Σκόρερ: 14΄, 47΄, 68΄ Όστοϊτς, 39΄ Γιάνκοβιτς – 55΄ Καμάρας
Διαιτητής: Έριχ Λινεμάγερ (Αυστρία)
Δοκάρι: 10΄ Ελευθεράκης
ΕΡΥΘΡΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ (Μίλαν Μίλιανιτς): Ντουίκοβιτς, Τζόριτς, Πάβλοβιτς, Μπογκίσεβιτς, Κλεμκόφσκι, Νόβκοβιτς, Κάρασι, Ατσίμοβιτς, Γιάνκοβιτς, Όστοϊτς, Φιλίπποβιτς.
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Οικονομόπουλος (72΄ Κωνσταντίνου), Τομαράς, Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καψής.
28/4/1971 – «Λεωφόρος» (25.010 θεατές)
Παναθηναϊκός – Ερυθρός Αστέρας 3-0
Σκόρερ: 2΄, 54΄ Αντωνιάδης, 63΄ Καμάρας
Διαιτητής: Χοσέ Ορτίθ Ντε Μεντιβίλ (Ισπανία)
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Κωνσταντίνου, Τομαράς, Βλάχος, Καψής, Καμάρας, Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης (86΄ Χατζηανδρέου), Αντωνιάδης, Δομάζος, Καλλιγέρης (55΄ Αθανασόπουλος).
ΕΡΥΘΡΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ (Μίλαν Μίλιανιτς): Ντουίκοβιτς, Τζόριτς, Πάβλοβιτς, Μπογκίσεβιτς, Κλεμκόφσκι, Νόβκοβιτς, Κάρασι, Ατσίμοβιτς, Γιάνκοβιτς, Όστοϊτς, Φιλίπποβιτς.
ΤΕΛΙΚΟΣ
2/6/1971 – «Γουέμπλεϊ» Λονδίνο (83.179 θεατές)
Άγιαξ – Παναθηναϊκός 2-0
Σκόρερ: 5΄ Βαν Ντάικ, 87΄ αυτ. Καψής
Διαιτητής: Τζακ Τέιλορ (Αγγλία)
Επόπτες: Κιθ Χόλεϊ και Πάτρικ Πάτριτζ (Αγγλία)
ΑΓΙΑΞ (Ρίνους Μίχελς): Χέινζ Στούι, Βέλιμπορ Βάσοβιτς, Βιμ Σουρμπίρ, Μπάρι Χουλσόφ, Νίκο Ράιντερς (46΄ Χορστ Μπλάνκεμπουργκ), Γιόχαν Νέεσκενς, Τζέρι Μιούρεν, Σιακ Σβαρτ (46΄ Άρι Χάαν), Ντιν Βαν Ντάικ, Γιόχαν Κρόιφ, Πιετ Κάιζερ.
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ (Φέρεντς Πούσκας): Τάκης Οικονομόπουλος, Γιάννης Τομαράς, Γιώργος Βλάχος, Κώστας Ελευθεράκης, Αριστείδης Καμάρας, Φραγκίσκος Σούρπης, Χάρης Γραμμός, Τότης Φυλακούρης, Αντώνης Αντωνιάδης, Μίμης Δομάζος, Άνθιμος Καψής.
Η «ΧΡΥΣΗ» ΟΜΑΔΑ
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ ΘΕΣΗ ΣΥΜ. ΓΚΟΛ
Αντώνης Αντωνιάδης Ε 9 10
Αριστείδης Καμάρας Α-Μ 9 2
Μίμης Δομάζος Μ 9 1
Φραγκίσκος Σούρπης Α 9 –
Γιώργος Βλάχος Α 9 –
Γιάννης Τομαράς Α 9 –
Τότης Φυλακούρης Μ-Ε 9 –
Χάρης Γραμμός Μ-Ε 9 –
Τάκης Οικονομόπουλος Τ 8 –
Κώστας Ελευθεράκης Μ 7 2
Άνθιμος Καψής Α-Μ 6 –
Δημήτρης Καλλιγέρης Μ-Ε 5 –
Γιώργος Δεληγιάννης Μ-Ε 3 1
Βασίλης Κωνσταντίνου Τ 2 –
Κώστας Αθανασόπουλος Α 2 –
Βίκτωρ Μητρόπουλος Α 2 –
Γιώργος Γονιός Α-Μ 1 –
Κώστας Χατζηανδρέου Μ-Ε 1 –
Πέτρος Πανόπουλος Τ – –
Τάκης Δημητρίου Α-Μ – –
Τάκης Παπαδημητρίου Ε – –
Παύλος Γεράκης Ε – –
Προπονητής: Φέρεντς Πούσκας
Βοηθοί προπονητή: Γαβρήλος Γαζής και Νίκος Τζουνάκος
ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ…
ΤΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ
«Το Γουέμπλεϊ ήταν, είναι και θα είναι ριζωμένο στο μυαλό κάθε Έλληνα φιλάθλου. Αυτή η πορεία, έγινε η αφορμή για να μάθουν οι Ευρωπαίοι το ελληνικό ποδόσφαιρο, σε μία εποχή που το άθλημα στη χώρα μας ήταν σε εντελώς ερασιτεχνικό επίπεδο. Η συμμετοχή στον τελικό του 1971, είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της χώρας μας στα Κύπελλα Ευρώπης. Εκείνος ο Παναθηναϊκός ήταν ομάδα που προήλθε από ανανέωση. Είχε διατηρηθεί η σπονδυλική στήλη με τον Δομάζο, τον Σούρπη, τον Καμάρα κι εμένα. Η δική μας εμπειρία σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμό των νέων και την εξυπνάδα του Πούσκας, μας απογείωσε. Από το ξεκίνημα της αγωνιστικής περιόδου, ξέραμε ότι μπορούσαμε να παίξουμε καλό ποδόσφαιρο. Δεν ξέραμε όμως πόσο θα προχωρούσαμε στη διοργάνωση. Τελικά… τρώγοντας, μας άνοιξε η όρεξη!..».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΟΜΑΡΑΣ
«Στην αρχή ήμασταν φοβισμένοι και το μυαλό μας ήταν αδύνατον να συλλάβει προκρίσεις κόντρα στις ιστορικές και πανίσχυρες ομάδες της Ευρώπης εκείνη την εποχή. Σιγά – σιγά όμως, διαπιστώσαμε ότι δεν είχαμε να ζηλέψουμε τίποτε απ’ αυτούς και γεμίσαμε αυτοπεποίθηση. Θυμάμαι ότι όταν κληρωθήκαμε με την Έβερτον, όλοι μιλούσαν για την ομάδα του εκπληκτικού Άλαν Μπολ και θεωρούσαν δεδομένο τον αποκλεισμό μας. Πιστέψτε με, στα ματς στο Λίβερπουλ και στην Αθήνα, το δεκάρι της εθνικής Αγγλίας φάνταζε πολύ… μικρός, δίπλα στο Δομάζο. Η πορεία του Παναθηναϊκού στο Κύπελλο Πρωταθλητριών 1971 δεν ήταν τυχαία. Η ομάδα είχε δουλέψει πολύ και οι ικανότητες της ήταν μεγάλες. Στο ξεκίνημα της χρονιάς κανείς δεν μας υπολόγιζε και με τη φανταστική πορεία μας τους αιφνιδιάσαμε».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΛΑΧΟΣ
«Ήμασταν ερασιτέχνες, αλλά είχαμε θέληση για να παίξουμε καλό ποδόσφαιρο. Φυσικά κανείς Ευρωπαίος δεν υπολόγιζε ότι μία ελληνική ομάδα θα έφτανε τόσο ψηλά. Το μόνο που γνώριζαν για τον Παναθηναϊκό, ήταν ο προπονητής του, που είχε αποκτήσει σπουδαίο ποδοσφαιρικό όνομα με την Εθνική Ουγγαρίας και τη Ρεάλ Μαδρίτης. Με οδηγό τον Πούσκας και με μία καθαρά ελληνική ομάδα, χωρίς ξένους, κοινοτικούς και ομογενείς, φτάσαμε στον άθλο. Ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να συμβεί στην ποδοσφαιρική καριέρα μας. Τότε ήμασταν νέα παιδιά και μας ήταν δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε τι είχαμε κάνει. Είμαι υπερήφανος που υπήρξα μέλος αυτής της ομάδας του Παναθηναϊκού, που δόξασε το ελληνικό ποδόσφαιρο».
ΚΩΣΤΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑΚΗΣ
«Τότε όλη η Ελλάδα ήταν στο πλευρό του Παναθηναϊκού. Εκείνη η ομάδα που εντυπωσίασε την Ευρώπη, είχε δουλευτεί από τον Λάκη Πετρόπουλο και ολοκληρώθηκε με τον Πούσκας που μας γέμισε αυτοπεποίθηση και μας έπεισε ότι τίποτε δεν ήταν ακατόρθωτο. Ο Παναθηναϊκός του 1971 ήταν μία καλή παρέα, που ξεκίνησε δειλά – δειλά την προσπάθειά της στο Κύπελλο Πρωταθλητριών και βελτιωνόταν από αγώνα σε αγώνα, με αποτέλεσμα να φτάσει εκεί που έφτασε. Ο παλιός κορμός και τα νέα φιλόδοξα παιδιά, πρόσφεραν στην ομάδα τη χημεία που της χρειαζόταν για να προχωρήσει. Από την πρώτη στιγμή δείξαμε καλά στοιχεία και πείσαμε αρχικά τους εαυτούς μας και εν συνεχεία τους φιλάθλους, ότι μπορούσαμε να διακριθούμε. Η συμμετοχή στον τελικό ήταν μία τεράστια εμπειρία για όλους μας».
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΜΑΡΑΣ
«Στον απολογισμό μίας μακρόχρονης ποδοσφαιρικής καριέρας, δεν είναι δυνατόν να μην έχεις ως αφετηρία και τερματισμό τη συμμετοχή σε έναν τελικό Κυπέλλου Ευρώπης. Ο Παναθηναϊκός του 1971 ήταν ομάδα που παραδειγμάτισε πολλούς, διότι ενώ στερείτω τις ανέσεις των Ευρωπαίων αντιπάλων της, κατάφερε να αποκλείσει σπουδαίες ομάδες και να προκριθεί στον τελικό, κάνοντας τη μεγάλη έκπληξη στη διοργάνωση. Ήταν μία ομάδα με μεγάλες δυνατότητες, με παίκτες αξιόλογους και αγαπημένους και με προπονητή έξυπνο και εξαιρετικό ψυχολόγο. Ο Παναθηναϊκός δεν ήταν απλώς η ομάδα του Πούσκας, όπως μας έλεγαν αρχικά οι Ευρωπαίοι. Ήταν η ομάδα και του Πούσκας, αλλά και ακόμη είκοσι ελληνόπουλων, που ζητούσαν το κάτι διαφορετικό, το κάτι συναρπαστικό στα ευρωπαϊκά γήπεδα. Η πορεία του 1971, ήταν άθλος και γι’ αυτό θα μείνει παντοτινά χαραγμένη στη μνήμη των φιλάθλων».
ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΣΟΥΡΠΗΣ
«Παρακολουθώντας πριν μερικά χρόνια τον τελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, της Λίβερπουλ με την Αλαβές, επανέφερα στο μυαλό μου τις ημέρες του 1971 και συνδύασα τη συμμετοχή μας στον τελικό, με αυτήν της ισπανικής ομάδας. Και οι δύο είχαμε την ίδια αφετηρία. Από το… πουθενά, χωρίς κανείς να περιμένει ότι θα μπορούσαμε να πρωταγωνιστήσουμε στη διοργάνωση και να φτάσουμε ως τον τελικό. Η Αλαβές του 2001, ήταν ο Παναθηναϊκός του 1971. Η ομάδα έκπληξη της χρονιάς, που κέρδισε το χειροκρότημα όλης της ποδοσφαιρικής Ευρώπης. Ήταν εκπληκτικό αυτό που κάναμε. Τότε δεν το καταλαβαίναμε και τα βλέπαμε όλα φυσιολογικά. Χρόνο με το χρόνο, διαπιστώνουμε όμως πόσο σημαντική ήταν η επιτυχία μας. Είναι συγκινητικό περίπου τέσσερις δεκαετίες μετά, όλοι να θυμούνται ακόμη εκείνη την πορεία. Το Γουέμπλεϊ και η ομάδα του 1971, έχουν διαχρονική αξία».
ΧΑΡΗΣ ΓΡΑΜΜΟΣ
«Πολλά χρόνια μετά την πορεία του 1971, ένας φίλος μου έδωσε τη βιντεοκασέτα του τελικού. Όταν λοιπόν την παρακολούθησα, κατάλαβα ότι όντως είχαμε κάνει κάτι ξεχωριστό. Κάτι σπουδαίο. Τότε ήμασταν πιτσιρικάδες και πάνω στον ενθουσιασμό μας, δεν συνειδητοποιούσαμε ότι αυτό που πετύχαμε γίνεται μία φορά στα εκατό χρόνια. Η αναγνώριση των φιλάθλων και η διαχρονικότητα του Γουέμπλεϊ, είναι η καλύτερη ηθική ικανοποίηση για όλους τους παίκτες εκείνης της ομάδας. Είμαστε τυχεροί που συμμετείχαμε σε αυτή την πορεία. Την ομάδα του 1971 τη θυμούνται και θα τη θυμούνται για πολλά χρόνια ακόμη. Ο Παναθηναϊκός ήταν η ευχάριστη έκπληξη του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και ελάχιστοι ήταν αυτοί που πίστευαν αρχικά, ότι θα προχωρούσαμε περισσότερο από τον Β΄ γύρο».
ΤΟΤΗΣ ΦΥΛΑΚΟΥΡΗΣ
«Έπρεπε να πάρουμε το Κύπελλο. Η άποψή μου είναι η Σλόβαν και η Έβερτον που αποκλείσαμε στον Β΄ γύρο και στα προημιτελικά, ήταν καλύτερες από τον Άγιαξ. Δυστυχώς όμως, στον τελικό, δεν ήμασταν όσο καλοί έπρεπε. Αν το σηκώναμε, η πορεία του 1971 θα ήταν ακόμη πιο σπουδαία. Κι έτσι όμως, έχει τη δική της ξεχωριστή λαμπρότητα, διότι εκείνος ο Παναθηναϊκός απέδειξε ότι δε φοβόταν κανένα και κατάφερε να ενώσει όλους τους Έλληνες. Ακόμη κι ο πρόεδρος του Ολυμπιακού, ο Νίκος Γουλανδρής, μας πρόσφερε πριμ για την πρόκρισή μας στον τελικό. Τα χρήματα δεν τα πήραμε, αλλά η κίνηση μετράει. Το Γουέμπλεϊ ζει και θα ζει για πολλά χρόνια ακόμη. Όπως θα ζει στη μνήμη μας κι εκείνος ο Παναθηναϊκός, που ήταν μία αγαπημένη οικογένεια, με οδηγό τον κορυφαίο. Τον Φέρεντς Πούσκας».
ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ
«Άλλα εκατό χρόνια να περάσουν, θα θυμόμαστε την πορεία του 1971, σαν μία ωραία κινηματογραφική ταινία. Φανταστείτε να παίξει σήμερα στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ η Πρωταθλήτρια Μάλτας. Κάτι ανάλογο πέτυχε ο Παναθηναϊκός του 1971. Την εποχή που ουδείς Ευρωπαίος γνώριζε το παραμικρό για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Μία ομάδα χωρίς επαγγελματική οργάνωση, χωρίς γήπεδα, χωρίς ξένους παίκτες, αλλά με ελληνόπουλα διψασμένα να παίξουν καλή μπάλα, δημιούργησε τον μεγαλύτερο άθλο του ποδοσφαίρου μας στην Ευρώπη. Δε θα ξεχάσω ποτέ εκείνες τις στιγμές και θα θυμάμαι σε όλη μου τη ζωή τα δέκα γκολ που πέτυχα στη διοργάνωση. Το ένατο όμως είναι το αγαπημένο μου. Στο Γκούντισον Παρκ, στις 9 Μαρτίου 1971, εννέα λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα ‘χτύπησε’ ο Νο 9 του Παναθηναϊκού».
ΜΙΜΗΣ ΔΟΜΑΖΟΣ
«Εκείνη την εποχή, δεν είχαμε δεύτερο ζευγάρι ποδοσφαιρικά παπούτσια να φορέσουμε. Ακόμη και μπάνιο κάναμε με κρύο νερό μετά την προπόνηση. Εμείς ήμασταν οι φτωχοί Έλληνες και οι αντίπαλοί μας, αυτοί που είχαν όλες τις ανέσεις. Μπορέσαμε όμως να συναγωνιστούμε επαγγελματικές ομάδες της Ευρώπης, γιατι ο Πούσκας μας έπεισε ότι δεν έπρεπε να φοβόμαστε κανένα. Μας έλεγε πριν από τα ματς ότι αν νικούσαμε θα μας έγραφε η ιστορία, ενώ αν χάναμε κανείς δε θα μας κατηγορούσε. Βήμα – βήμα προχωρήσαμε, ζώντας τις ωραιότερες στιγμές που μπορεί να ζήσει ένας ποδοσφαιριστής. Στον τελικό, μπήκαμε αποφασισμένοι να πάρουμε το Κύπελλο. Δεν υπολογίζαμε την ποδοσφαιρική μηχανή του Άγιαξ, ούτε φοβόμασταν τους Ολλανδούς. Δυστυχώς όμως δεν τα καταφέραμε, αλλά ακόμη και η συμμετοχή μας στον τελικό είναι μεγάλο επίτευγμα. Είναι πολύ σημαντικό, ότι παιδιά που δεν έχουν ζήσει από κοντά εκείνη την πορεία, μας δείχνουν μεγάλη αγάπη και αναγνωρίζουν την προσπάθειά μας. Αυτή είναι για μας η μεγαλύτερη ηθική ανταμοιβή».
ΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΨΗΣ
«Ο Πούσκας μας μετέδωσε την αυτοπεποίθηση που χρειαζόμασταν για να προχωρήσουμε στη διοργάνωση. Μας έκανε να πιστέψουμε ότι καμία ομάδα δεν ήταν ανίκητη. Ότι καμία ομάδα δεν μπορούσε να μας νικήσει… περπατώντας. Ο Παναθηναϊκός λειτουργούσε πάντα με καλή ψυχολογία, είχε και ταλέντο και γι’ αυτό έφτασε στον τελικό. Είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα του ποδοσφαίρου της χώρα μας σε συλλογικό επίπεδο και αξίζουν συγχαρητήρια σ’ όσους συνέβαλαν σε αυτή την επιτυχία. Θυμάμαι τις αξεπέραστες στιγμές της συμμετοχής στον τελικό, θυμάμαι τα συγκλονιστικά ματς με τον Ερυθρό Αστέρα στα ημιτελικά, αλλά και τον αγώνα με την Έβερτον στο Γκούντισον Παρκ. Ουσιαστικά αυτό το ματς, με καθιέρωσε στην ομάδα. Ο Πούσκας μου ανέθεσε την επιτήρηση του κορυφαίου επιθετικού των Πρωταθλητών Αγγλίας, του Τζο Ρόιλ, που σε κάθε ματς έβαζε γκολ. Ήταν μεγάλη εμπειρία για μένα κι όπως απεδείχθη τα πήγα καλά».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
«Βήμα – βήμα φτάσαμε στον άθλο. Σίγουρα η συμμετοχή στον τελικό ήταν μακρινό όνειρο στο ξεκίνημα της περιόδου. Όταν όμως αποκλείσαμε τη Σλόβαν, αρχίσαμε να πιστεύουμε στις δυνάμεις μας και ειδικά μετά το 1-1 στην Αγγλία με την Έβερτον, νιώσαμε ότι ήμασταν ικανοί για όλα. Μετά την ήττα στο Βελιγράδι, απογοητευτήκαμε και θυμάμαι ότι την παραμονή του αγώνα στη Λεωφόρο, συζητούσαμε μεταξύ μας και λέγαμε ότι έπρεπε να κάνουμε μία καλή εμφάνιση για να αποχαιρετήσουμε με ψηλά το κεφάλι τη διοργάνωση. Τη συνέχεια την ξέρετε. Όχι απλώς παίξαμε καλά, αλλά πήραμε και την πρόκριση. Τη ρεβάνς με τον Ερυθρό Αστέρα δε θα τη βγάλω ποτέ από το μυαλό μου. Ήταν ο αγώνας που έκανε ευτυχισμένους όλους τους Έλληνες. Ήταν το ματς που μας πρόσφερε την ξεχωριστή στιγμή της συμμετοχής στον τελικό της κορυφαίας ποδοσφαιρικής διοργάνωσης της Ευρώπης».
ΚΩΣΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
«Για να φτάσουμε στον τελικό, αποκλείσαμε ομάδες τις οποίες αν έβρισκε ο Άγιαξ στο δρόμο του, σίγουρα θα είχε πρόβλημα. Η Έβερτον, η Σλόβαν, αλλά και ο Ερυθρός Αστέρας ήταν από τις μεγάλες δυνάμεις του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου εκείνη την περίοδο και είναι πολύ σημαντικό γεγονός το ότι τις ξεπεράσαμε. Όταν κληρωθήκαμε με την Έβερτον, ο Πούσκας μας έλεγε πως ότι κι αν γινόταν, χαμένοι θα ήταν οι Άγγλοι, διότι ο Παναθηναϊκός, ακόμη κι αν αποκλειόταν, κανείς δε θα αιφνιδιαζόταν. Αν έμενε έξω όμως η Έβερτον, θα γινόταν μεγάλος ντόρος. Κι έτσι κι έγινε. Ο Πούσκας μας έκανε να αισθανόμαστε σιγουριά κι αυτό ήταν το βασικό συστατικό της επιτυχίας μας. Ζήσαμε ξεχωριστές στιγμές εκείνη τη χρονιά, αλλά η δική μου απογοήτευση ήταν μεγάλη διότι τραυματίστηκα την παραμονή του αγώνα με τη Ζενές Ες και η παρουσία μου στην πορεία ήταν περιορισμένη».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΟΝΙΟΣ
«Γίναμε ξαφνικά από φτωχοί συγγενείς των Ευρωπαίων, πρωταγωνιστές στην κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση της ηπείρου μας. Σε ότι αφορά τη λειτουργικότητα και τη δομή του ποδοσφαίρου, η Ελλάδα ήταν πολύ πίσω από την Ευρώπη εκείνη την εποχή. Ο Παναθηναϊκός όμως έκανε την… υπέρβαση κι αυτό που ζήσαμε εκείνη τη χρονιά, είναι αδύνατον να περιγραφεί με λόγια. Ήταν ένας άθλος, που μας έκανε αγαπητούς σε όλη την Ελλάδα. Μας σταματούσαν στο δρόμο γυναίκες που δεν ήξεραν αν η μπάλα είναι στρογγυλή και μας έδιναν συγχαρητήρια. Όπου κι αν πηγαίναμε γινόμασταν τα κεντρικά πρόσωπα. Αφού μερικές φορές αναγκαζόμασταν να κρυβόμαστε, για να αποφύγουμε τις εκδηλώσεις αγάπης. Η πορεία του 1971 που είχε αποκορύφωμα τη συμμετοχή στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ήταν ότι καλύτερο στην καριέρα όλων μας».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ
«Η πρόκριση επί της Σλόβαν ανέβασε το ηθικό μας και μας έκανε να πιστέψουμε ότι μπορούσαμε να προχωρήσουμε περισσότερο. Που να ξέραμε όμως τι μας περίμενε. Τέσσερις ημέρες πριν το ματς στο Λίβερπουλ, είδαμε σε βίντεο τον αγώνα Κυπέλλου που είχε δώσει η Έβερτον και τρομοκρατηθήκαμε. Στο πρώτο ματς με την Πρωταθλήτρια Αγγλίας ήμασταν τυχεροί, αλλά στον επαναληπτικό πήραμε δίκαια αυτό που θέλαμε. Στο Βελιγράδι νιώσαμε ότι τελείωσαν όλα. Το 4-1 ήταν βαρύ κι ασήκωτο. Ο μόνος που δεν απογοητεύτηκε ήταν ο Δομάζος που μας έλεγε στο αεροδρόμιο, να κρατήσουμε ψηλά το κεφάλι, διότι τίποτε δεν είχε τελειώσει. Ο Μίμης δικαιώθηκε και βρεθήκαμε στο Γουέμπλεϊ. Στον κορυφαίο σταθμό του ελληνικού ποδοσφαίρου στην Ευρώπη».